“De hand van Fatima” is een historische roman van slechts 944 pagina’s, haast niets dus. 😉 Het verhaalt over de strijd tussen de christenen en de islamitische ‘morisken’. In het boek volg je het leven van Hernando, of ibn Hamid (zijn islamitische naam), terwijl hij aan de ene kant worstelt met het geloof en aan de andere kant zijn liefde voor Fatima. Ondertussen belandt hij ook nog in een religieuze burgeroorlog en blijkt dat hij nergens echt thuis hoort…
Het verhaal
Hernando groeit op als een bastaardkind; het kind van de door een christen verkrachtte moor Aisha. Spottend wordt hij de Nazareeër genoemd. Hernando hoort niet thuis bij de moren, en evenmin bij de christenen. Gedurende het hele verhaal worstelt Hernando met zijn christelijke en islamitische identiteit. De godsdienstoorlog, de intolerantie van beide religies jegens elkaar is een belangrijk thema in het boek, evenals de haast onmogelijke liefde tussen Hernando en Fatima.
Het verhaal begint met een opstand in de Spaanse Alpujarra’s. De moren proberen hun land terug te veroveren op de christenen, van wie zij zich moesten bekeren tot het christendom. Tijdens de godsdienstoorlog, om het even zo te noemen, ontmoet Hernando de mooie Fatima. De twee voelen zich tot elkaar aangetrokken, maar nog voor zij de kans krijgen om echt samen te zijn, eist Hernando’s stiefvader, Brahim, Fatima op. Hij verkracht haar herhaaldelijk en verbiedt Hernando contact met haar te hebben.
Als uiteindelijk blijkt dat de moren niet kunnen winnen, wordt hen gratie verleend en asiel aangeboden in Córdoba. Echter, dit kon alleen als men zich openlijk bekeerde tot het christendom (men werd dan een ‘nieuwchristen’) en als Fatima en Hernando zouden trouwen voor de christelijke kerk, tot grote afschuw van Brahim. In Córdoba werkt Hernando zich op van een leerlooier naar paardentemmer in de stallen van een belangrijk man. Brahim wordt in deze periode verbannen en zodoende trouwen Fatima en Hernando, ditmaals volgens de islamitische traditie, en krijgen twee kinderen. Later keert Brahim terug en ontvoert hij Fatima en de kinderen. Echter, Aisha vertelt Hernando dat zij zijn vermoord. Na een periode van rouw, trouwt Hernando met de christelijke Rafaela en ook zij krijgen kinderen. Hij wordt zelfs oprecht gelukkig met haar.
Tegelijkertijd speelt de zoektocht naar het verbroederen van de islamieten en de christenen een rol. Hernando wordt door de moren uitgekotst en een verrader genoemd omdat hij in een kathedraal werkt en met de christenen omgaat. De waarheid is echter dat Hernando stiekem islamitische teksten kopieert en verspreidt; hij was nog nooit zo islamitisch geweest. Later krijgt Hernando een baan als boodschapper en reist veel. Op een van deze reizen ontmoet hij enkele heren die geloven in een evangelie wat de kan zorgen voor verbroedering. Hernando vindt dit evangelie, het Evangelie van Barnabas. Helaas werkt ‘het plan’ niet en rond 1610 worden de moren officieel uitgezet naar landen in Noord-Afrika, alwaar zij alsnog worden vermoord. Tijdens deze uitzetting herenigen Hernando en Fatima zich nog een laatste keer. Fatima biedt Hernando een uitvlucht, maar Rafaela speelt ook nog een rol…
Mening
Wat. Een. Boek! Omdat ik me interesseer in religie, heb ik dit boek echt verslonden. De religiestrijd speelt niet alleen op macro-niveau maar ook in Hernando zelf. Hij twijfelt regelmatig aan wat nou de ware religie is, of hij nou een christen of een islamiet is, en het is niet voor niets dat hij beide religies probeert te verzoenen. Zijn twijfel komt niet uit het niets; de gelovigen zelf nemen het ook niet zo nauw met de regels van God en Allah. Leugens, overspel, geweld, verkrachting alles komt voorbij.
Erg snel leest het boek niet. Ironisch genoeg staat op de kaft van het boek dat het een ‘roman vol vaart en verve’ is. Well, not quite right. Het verhaal is erg gedetailleerd en op elke pagina gebeurt ontzettend veel. Soms worden hele dagen uitgebreid beschreven, dan weer maak je een tijdssprong van een jaar of wat… Als lezer moet je goed opletten. Een boekje om ‘even’ te lezen, is het zeker niet. Bloederige details, evenals zeer erotische beschrijvingen passeren de revue.
“Ubaid liet het lijkje voorover vallen, knielde erbij neer en stak zijn dolk in de rug om ermee naar Gonzalico’s hart te zoeken. Toen hij het had gevonden, trok hij het eruit en hief het bloedende hart met een triomfantelijk gebrul omhoog…”
Het boeiende aan dit boek is dat historische feiten, religieuze zaken, en een liefdesdrama met elkaar worden verweven. Dankzij de beeldende, gedetailleerde schrijfstijl krijg je een ontzettend goed beeld van het leven in die tijd. In het nawoord verteld Falcones wel netjes welke feitelijke onjuistheden zijn boek bevat, het blijft immers een roman en ter bevordering van het verhaal heeft hij zijn vrijheid als schrijver gebruikt om het een en ander aan te passen. Bijvoorbeeld de verhaallijn en ‘feiten’ rondom het Evangelie van Barnabas.
De titel is op meerdere manieren op te vatten trouwens. Hernando dingt naar de hand van Fatima, maar Fatima draagt ook en keting met ‘de hand van Fatima’. Dit laatste is een religieus symbool wat verwijst naar de dochter van de profeet Mohammed en bescherming zou bieden aan degene die het symbool draagt. Helaas voor Fatima geniet zij weinig bescherming tegen Brahim…
Ik ben trouwens een sucker voor goed uitgewerkte personages, en trust me, die zijn er. Ik kreeg een hekel aan Brahim, kon haast wel schreeuwen dat Aisha ‘het toch moest vertellen’, en er gebeurt nog zoveel meer waarbij je echt kunt meeleven en in het verhaal gezogen wordt.
Door de gedetailleerde manier waarop het boek is geschreven, moet je er wel echt even inkomen. Ik zat er pas in rond bladzijde 160, maar daarna zit het echt in je hoofd. Ik wilde per se weten hoe het verder ging; of Fatima en Hernando bij elkaar zouden komen; of de religies verzoend zouden worden; enz. Het einde van het boek viel me wel wat tegen. Alles waar je na de jaren (!) dat je Hernando volgde op hoopte, krijgt een abrupte wending. Nou ja, abrupt… Het is erg begrijpelijk, netjes zelfs, maar toch laat Hernando’s laatste keuze je als lezer wat ontredderd achter.
Al met al kan ik ‘De hand van Fatima’ zeker aanraden. Je moet er alleen wel even de tijd voor nemen. 😉
Geef een reactie