Dialoog vanuit identiteit

Toen ik het laatst had over mijn leven onder een steen, noemde ik ook het paper dat zoveel tijd vroeg. Hereby I present you het laatste paper van dit studiejaar. Het was pittig om te schrijven en het is wellicht ook pittig om te lezen aangezien wij een complexe vraagstelling hanteren. Volgens de docente was onze vraag wel vernieuwend en is syncretisme nog niet eerder in relatie tot de interreligieuze dialoog benaderd. We hebben er hard aan gewerkt en zijn zeer tevreden met ons resultaat: een 8.2. Waarop vaders aankomt: pittig, maar wie onderzoekt dit in godsnaam? Wie interesseert zich hier nou in. Ja, goed punt, haha. Wij dus! 😉 Klik op de titel hieronder voor de pdf. De genoemde bijlage is niet in deze pdf opgenomen wegens auteursrechten (ongepubliceerd artikel).

Dialoog vanuit Identiteit

Inhoud

De interreligieuze dialoog is niet altijd even gemakkelijk vanwege de vele spanningen die heersen tussen diverse religies. Religies beweren dat hun waarheid de enige waarheid is, hun weg is de enige weg, enzovoort. Deze claims zitten verpakt in de eigen religieuze identiteit. Maar, wat is een religieuze identiteit eigenlijk; hoe komt een identiteit tot stand? Meestal kijkt men enkel naar de verschillen waarbij de overeenkomsten worden vergeten. De geschiedenis toont dat religies altijd aan verandering onderhevig zijn geweest en op het eerste oog vreemde elementen hebben overgenomen in de eigen traditie. Wij veronderstellen dat syncretisme een uitgangspunt kan zijn voor de interreligieuze dialoog doordat religies een gedeelde achtergrond hebben in deze. Derhalve luidt onze onderzoeksvraag: “Hoe kunnen syncretische elementen binnen de religieuze identiteiten van bekende religies, mits deze aanwezig zijn, ingezet worden ter bevordering van een interreligieuze dialoog?”

[blockquote align=”none” author=”Charles Taylor”]“[M]y discovering my own identity doesn’t mean that I work it out in isolation, but that I negotiate it through dialogue, partly overt, partly internal, with others.”[/blockquote]

In het paper behandelen we de voorwaarden voor een interreligieuze dialoog die Catherine Cornille onderscheid. Vervolgens gaan we in op ‘religieuze identiteit’ en multiple religious belonging, waarna we in een viertal religies kijken naar de mogelijkheden van onze these. Het blijkt dat er geen eenduidig antwoord op onze vraag te formuleren is. Vanuit de bestudeerde theorieën blijken er binnen elke religie mogelijkheden te liggen die de interreligieuze dialoog kunnen bevorderen, maar daar moeten de religies zelf actief wat mee doen. Het lastige is ook dat de meeste religies syncretisme niet erkennen omdat dat de eigen unieke identiteit aantast. Mits een syncretische achtergrond wordt erkent, zien we de meeste mogelijkheden in het hindoeïsme. We achten het dus zeker mogelijk dat het bewustzijn en gebruik van syncretische elementen binnen de eigen traditie bevorderlijk kan zijn voor de interreligieuze dialoog, al kan het ook averechts werken; bijvoorbeeld de opvatting van de moslims dat zij ‘het verbeterde geloof’ belijden. Er zijn mogelijkheden, maar welke precies en hoe syncretische elementen concreet toegepast kunnen worden ten behoeve van een interreligieuze dialoog, vraagt om een diepgaand vervolgonderzoek.


Bron afbeelding: Betticohen.

Like what you read? Volg mij via Bloglovin, Facebook, Twitter, of Instagram!

Geplaatst

in

door

Reacties

9 reacties op “Dialoog vanuit identiteit”

  1. Morgaine avatar

    maar daar moeten de religies zelf actief wat mee doen. …….. klopt helemaal, zolang het alleen gaat om zieltjes winnen, kom je dus nog nergens uit met elkaar 😉

    En je vader, whahaha ja ook dat 😛

    X

    1. Roos avatar

      Nee precies. En ook los van zieltjes winnen, zolang ze alleen kijken naar de verschillen en waar de een zogenaamd beter is dan de ander, komt er ook geen draagvlak voor dialoog.
      Ja hij had ook wel een punt natuurlijk, hahaha. 😛

  2. internettoerist avatar

    Een hele boterham… 🙂
    Mijns inziens moeten we onderscheid maken tussen geloof en kennis. De meeste mensen ‘geloven’ en hebben geen benul of datgene dat ze geloven ook juist is. Toch zijn ze bereid om de dogma’s te volgen en ervoor te vechten.
    Kennis berust op onderzoek en ervaring. Mensen die deze kennis hebben opgedaan, zullen niet met elkaar in conflict gaan omdat hun ontdekking dezelfde is. Zowel de onderzoekende christen, moslim, boeddhist, hindoe, jood,… komen tot dezelfde conclusie. Deze beseffen dat ze dezelfde ontdekking, anders (cultureel uitgedrukt) verwoorden. Deze mensen zijn ook heel open.
    De gelovigen daarentegen (de grootste groep) weten niet over wat ze spreken en staan ook niet open voor andere symbolisering. Symbolisering verwijst naar iets en bevat dus de waarheid niet.
    Ik heb de indruk (kan verkeerd zijn 😉 ) dat alle religies een beetje over dezelfde kam geschoren worden. Er wordt gesproken over de “identiteit” van een religie. Werkelijke religie/spiritualiteit is het einde van identiteit. Als men zich vastklampt aan een “identiteit”, dan is dat ‘geloof’. Hindoeïsme en boeddhisme komen in veel gedaanten voor, zonder in conflict te gaan. Soenieten en sjiïeten, die in gedaante weinig verschillen, vermoorden elkaar.
    Het grootste probleem voor dialoog is, mijns inziens, dat ‘geloof”. Spijtig genoeg benadert de “wetenschap” (ook relatief 🙂 ) elke “religie” als een geloof. Zelfs Jung (een wetenschapper) werd met zijn buiten-de-wetenschappelijke-hokjes-ontdekkingen, de deur gewezen. Ook daar zit dialoog vast op basis van ‘geloof’, het vastzitten in “wetenschappelijke” acceptaties. Einstein kreeg ook de wind van voor door de gevestigde “wetenschappelijke” orde.
    We zitten dan natuurlijk ook nog eens met de manipulatie van machtsgeilen, die groepen tegen elkaar opzetten. We zien dit in kerken, geloven, politiek, wetenschap, “healing”, mediums, wat de dialoog ook niet echt bevordert. Daarom moet men, mijns inziens, net afstappen van die “identiteiten”. En dat is net de boodschap van alle werkelijke religies (religie is voor mij niet hetzelfde als geloof). 🙂 Gautama (Boeddha) en Jezus, hebben nooit een geloof of “religie” opgestart, ze hadden geen “identiteit” meer. Ze spreken elkaar ook niet tegen. Degene die dat beweren zijn, mijns inziens, ‘gelovigen’. De kern van spiritualiteit is mijns inziens net de universele gelijkheid van de mensen zien.

    Fijn weekend ! 🙂

    1. Roos avatar

      Ik begrijp je onderscheid tussen geloof en kennis, al vraag ik me af in hoeverre het mogelijk is om ‘alles’ te kennen. 😉 We scheren alle religies wel enigszins over een kam inderdaad. ‘Religieuze identiteit’ in ons paper staat meer voor hoe de ene religie zichzelf onderscheidt van andere religies. Gelovigen zien hun religie vaak als deel van hun identiteit en ook op scholen zie ik vaak dat er wordt lesgegeven vanuit de christelijke identiteit (bijvoorbeeld). Dus, uitgaande van een identiteitsvorming van een religieuze groepering – wat inderdaad onder het geloof valt – hebben wij dit vraagstuk benaderd. Voornamelijk omdat juist op het vlak van ‘wij-zij’ de spanningen liggen en wij gemeenschappelijke gronden probeerden te vinden.

      Dialoog wordt zeker ook belemmerd door hokjesdenken; door procedures en ‘zo hoort het’ denken – laat weinig over voor vernieuwing, hehe. En zo ook met die ‘religieuze identiteiten’ dus. Zolang men niet wilt kijken naar het ‘zelf in de ander’, komt die interreligieuze dialoog niet van de grond.

      Overigens, zolang ‘wij allen’ gevangen zitten in het identiteitsdenken, is het logisch om dat als uitgangspunt te gebruiken. Zoals je weet ben ik erg geïnteresseerd in non-duaal denken en kom ik tot op zekere hoogte ook wel mee, alleen blijft het knagen… De illusie van de meerderheid? Als ‘iedereen’ een ‘ik’ heeft, hoe zou het ‘ik’ dan eigenlijk niet kunnen bestaan? Identiteiten zijn reëel in onze huidige staat van zijn en kunnen we derhalve niet wegredeneren (of ja, dat kan wel… Maar dan zijn wij de gekken). Zei jij niet ook eens dat zolang je in ‘deze wereld’ leeft je maar het beste kunt acteren vanuit de ‘regels’ van deze wereld/werkelijkheid? Breinbrekend… 😛

      1. internettoerist avatar

        We zijn het dus eigenlijk met elkaar eens, dat het ‘wij-zij’ denken vooral uit geloof voortkomt. 🙂
        Daar zit inderdaad het grootste probleem en ik begrijp dan ook dat dat jullie voornaamste uitgangspunt was/is.
        Dat non-duaal denken moet ook knagen, als dat “ik” het non-duale net tegenwerkt, ontkent. We kunnen dat “ik” inderdaad niet gewoon wegredeneren. Hoewel tot op zekere hoogte de redenering een opening maakt voor een andere visie. Maar het gaat inderdaad veel dieper. Als we het niet durven in vraag te stellen, zal er ook geen wijziging in visie komen. Dat is vaak waar geloof vastroest.
        Haha… Oei, ik word op mijn woorden gepakt. 😛 (Grapje hoor 😉 )
        Omdat je het “ik” niet zomaar kunt wegdenken of ontkennen, moeten we inderdaad roeien met de riemen die we hebben (de regels van deze wereld). Trouwens, er is wel degelijk een ik, maar dan niet zoals het “ik” dat wij denken te zijn. Daar zit het grote verschil. Nu zijn we eerder slachtoffers, terwijl dat eigenlijk niet zo is.
        “Als ‘iedereen’ een ‘ik’ heeft, hoe zou het ‘ik’ dan eigenlijk niet kunnen bestaan?” Ik begrijp wat je bedoelt. Ik kom niet direct op woorden om dat eenvoudig uit te leggen. Ik zal een metafoor gebruiken. (hopelijk is het een duidelijke 😉 ). Iemand staat voor een spiegel en beseft niet dat het spiegelbeeld uit zichzelf en de spiegel voortkomt (het spiegelbeeld bestaat niet op zichzelf). Die persoon roept: daar staat iemand! Een andere persoon met dezelfde visie, gelooft het niet en gaat kijken. Hij komt voor de spiegel en ziet ook iemand staan (ook niet wetend dat dit uit zichzelf en de spiegel voortkomt). Ze zijn het erover eens: daar staat iemand, ze hebben dit met twee verschillende personen bevestigd. Staat daar werkelijk iemand? Een persoon met een andere visie, die weet hoe dat beeld tot stand komt, zal zeggen: daar staat niemand! Er ontstaat een conflict tussen de twee eerste personen en de derde. Zo is het ook met het “ik” waarvan wij aannemen dat het werkelijk is.
        Mijn metafoor is misschien niet de perfecte (kan nu op niets beters komen), maar ik hoop dat het duidelijk is wat ik bedoel. Iedereen heeft natuurlijk de vrijheid om zich aan dat “ik” vast te houden. Ik geef alleen een andere optie.
        Door die optie te geven, is er een mogelijkheid tot een andere visie. Als we die optie niet geven, zullen de mensen blijven voortdoen zoals ze bezig zijn, met bijhorende problemen (wat natuurlijk ook mag). Dus, ook al moeten we voorlopig de regels van deze wereld volgen, we kunnen ons voorbereiden op een andere werkelijkheid. Of onderzoeken of die optie werkelijkheid is.

        Ik geef het gewoon mee. Don’t shoot the messenger! 😛 😉

        1. Roos avatar

          We zijn het in elk geval niet oneens, haha. Wij-zij is funest voor elke vorm van dialoog, al koppel ik dat niet gelijk aan geloof – maar ik begrijp wat je bedoelt. Vaak gaat het om het idee superieur te zijn aan de ander en… Oh wacht, men gelooft dat hun weg beter is… Ja, geloof, ik heb ‘m! 😛
          Je metafoor is inderdaad niet ‘perfect’ maar het maakt prima duidelijk wat je bedoelt, ik snap het in ieder geval! I won’t shoot the messenger, maar ook een boodschapper mag wel eens uitgedaagd worden, right? 😛 Ik laat dit even bezinken, neem ‘mijn ik’ nu even mee op vakantie, haha. Fijne week! 🙂

          1. internettoerist avatar

            Right ! 😉 Fijne week ! 🙂

  3. Eclect avatar

    Wat interessant Roos. Volgens mij is het vergelijkbaar met wat ik eclect of eclectisch noem, of vergis ik me daarin?

    1. Roos avatar

      In zekere zin zou je die gelijkenis kunnen trekken ja. 🙂 Al is het probleem bij veel geïnstitutionaliseerde religies veelal dat zij zichzelf als superieur erkennen en als er al sprake is van het overnemen van elementen uit andere tradities (wat vaker gebeurt is dan men toegeeft), dan worden de vreemde elementen zodanig aangepast dat het feilloos in de eigen traditie past. Wat weer tot gevolg heeft dat alleen deze visie de juiste is, enz.

      Voor eclectisch geloven moet je een bepaalde open mindset hebben, en ik vraag me af of een religie als geheel dat kan bewerkstelligen of dat dit eerder op het individu aankomt. Het Bahá’í geloof is erg open en put uit diverse tradities, maar ook hier is weer iets van ‘de verbeterde versie van geloof’ te bespeuren. Paganisme is erg open en kent weinig dogma’s, toch zullen ook hier groeperingen zijn die hun pad als ‘het beste’ ervaren ten opzichte van anderen. Mijns inziens is eclectisch geloven dus meer iets voor een individu en probeert een religie meer een gemeenschapsgrond neer te zetten. Wat uiteraard niet verkeerd is, als men maar open staat voor de mogelijkheid van meerdere ‘wegen’. Aan de andere kant is het ook zo dat als alle religies op een bepaalde manier waarheid kunnen zijn, wat is dan de meerwaarde van jouw religie? Zonder de waarheidsclaims van religies zijn we eigenlijk ’terug bij af’ als het aankomt op existentiële vragen. Het vasthouden aan een traditie biedt uiteraard een soort rust en veiligheid.

      Waar wij met dit paper naartoe wilden werken, is eigenlijk de basis van religie. Alle tradities zoeken antwoorden, ontwikkelen zich, en passen zich door de tijd aan. Als religies dit gegeven willen/kunnen accepteren, zou dat een draagvlak kunnen bieden voor vruchtbare interreligieuze dialoog waarbij er van elkaar geleerd wordt en er ruimte is om ‘de religieuze ander’ daadwerkelijk proberen te begrijpen – in plaats van dit gelijk afdoen als onwaar.

      Hm, nu hoop ik dat ik antwoord heb gegeven op je vraag met dit hele verhaal. 😉

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *